ساده زیست و بی تکلف از القاب علمی و این جهانی، با کوله باری از علم و اندیشه و رها از همه تعلقاتی که گام های تعالی انسان را از حرکت باز می دارد، قدم برداشت. اندیشمندان حوزه می گویند «حکیمی» در تراز برترین های علم دینی بود اما او زیر بار هیچ شهرتی نرفت تا از تعهد و مسئولیت اجتماعی اندیشمندان و عالمان شهر سخن بگوید.

علامه زمانه ما، دین را برای انسان می طلبید  و زیستن را «منهای فقر» تعریف می کرد. اگرچه عناوین و اصطلاحات بسیاری در توصیف مقام شامخ علمی و جایگاه ارزنده اجتماعی «حکیمی» بیان شده اما او شایسته «مرزبانی توحید» شد تا فریاد «عدالت خواهی» را از حنجره عالمی سر دهد، که  دغدغه «انسان و دین» داشت.

مرجع جوانان

علامه حکیمی نزدیک ۲۰سال در حوزه علمیه مشهد علم دینی را از محضر علما و فقیهان بزرگی چون محمد تقی ادیب نیشابوری، شیخ مجتبی قزوینی خراسانی، سید محمدهادی میلانی، احمد مدرس یزدی، اسماعیل نجومیان، حاج سید ابوالحسن حافظیان و حاجی‌خان مخیری آموخت.  حکیمی پس از طی مدارج عالی حوزه دو راه پیش رو داشت، ماندن در حوزه یا ارتباط با جوانان با پشتوانه علم دین و ماهیت حوزوی، اما او راه دوم را برگزید و مرجع جوانان شد.

محمد اسفندیاری از شاگردان علامه حکیمی در این رابطه می گوید:  علامه با هدف گسترش دین در جامعه پس از مهاجرت به تهران به محافل روشنفکری مذهبی و غیر مذهبی و موسسات فرهنگی رفت تا هم جامعه خود را بهتر بشناسد و هم راه درمان دردها و رنج های فکری و فرهنگی جوانان را بیابد.

حکیمی؛ حکیم خراسان

رمز و راز محبوبیت حکیمی بین جوانان را باید در شخصیت جامع او جست. او نه عالمی عزلت نشین که اندیشمندی در میانه میدان و ستون خیمه محافل جوانان بود.

حجت الاسلام والمسلمین جواد رفیعی با اشاره به ارتباط علامه حکیمی با علمای تراز حوزه، می گوید: سخن گفتن از فقیهی  فرهیخته،  محدثی ارجمند، هنرمندی فرزانه، شاعری توانا و استاد برجسته در عرصه علم و اخلاق و ادب حضرت استاد محمدرضا حکیمی  کارآسانی  نیست.

حکیمی از بزرگان علم و ادب روزگار معاصر ماست. عالمی کم نظیر که لحظه لحظه زندگی خود را صرف آموختن علم و دانش و دفاع عالمانه از حریم دین و مکتب اهل بیت علیهم السلام کرد و درتمام لحظه های عمر پر برکت خویش از این هدف دست نکشید تا عدالت و عدالت جویی را به مثابه رکن اسلام علوی ترویج و نهادینه کند. 

استاد، ارتباطات خوبی باطیف وسیعی از بزرگان علمی معاصر مانند مرحوم حافظیان و علامه امینی و مرحوم الهیان و از یک سو، و با چهره های دانشگاهی معاصر ایران و جهان عرب از سوی دیگر  داشت. این ارتباطات دو سویه موجب شد تا او توشه های فراوانی از علوم و دانش‌اسلامی را در رشته ها و تخصص های مختلف فراهم سازد.

پژوهشگر حوزه فلسفه و دین، مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه علامه «حکیم خراسان» است،  اظهار می کند: حضرت استاد محمدرضاحکیمی فردی بسیار خوش مجلس، سخندان و نکته سنج و دقیق بود. او بر اصل عدالت و کرامت انسان بیش از هر امر دیگری تاکید داشت، تا حدی که اسلام منهای عدالت را اسلام  نمی دانند وعزت و کرامت انسان را از ارکان مهم اسلام معرفی می‌کرد.

رفیعی، جوان گرایی را از دیگر ویژگی های علامه حکیمی دانسته و می گوید: علامه، نویسنده ای چیره دست، شاعری توانا و صاحب اندیشه ای پویا با تدوین دهها اثر ارزشمند علمی برای طیف وسیعی از مخاطبان خویش از نوجوانان و جوان و فرهیختگان و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی دین خود را به عرصه علم و ادب ادا نمود و به سهم خویش در این راه گامهای مهمی برداشته است. مدرس حوزه و دانشگاه می افزاید: وارستگی اخلاقی و بی نیازی ایشان از تعریف و تمجید های متعارف و مرسوم در جامعه علمی  موجب شد تا این استاد فرزانه از نکوداشت ها و اعطای جوایز علمی و تجلیل های ظاهری چشم پوشیده و عزلت خدمت علمی را بر این امور ترجیح دهند و به نوبه خود این مشی درس آموز را با رفتار و اخلاق پسندیده  علمی خود ترویج کند.

فیلسوف عدالت

حکیمی، در جوانان را عدالت می دید و از همین روی فریاد عدالت خواهی سر داد. او نزدیک به ۶۰ سال از عمر خود را برای تحقق عدالت صرف کرد، در همه آثار خود و درس هایش از عدالت نوشت و به همین دلیل «فیلسوف عدالت» نامیده شد. حکیمی در همه سالهای زندگی علمی اش هرگز از مواضع فرهنگی و اجتماعی خود درباره عدالت کوتاه نیامد.

 نویسنده کتاب «راه خورشیدی؛ اندیشه نامه و راه نامه استاد محمدرضا حکیمی» با بیان اینکه راز ماندگاری اندیشه و فعالیت های علامه تعهد او به ارزشها و آموزه های دین بود، می افزاید: استاد معرفی دین برپایه عدالت و دفاع از محرومان مهمترین دغدغه استاد بود. او همیشه تاکید می کرد ای کاش همه فریادها برای عدالت بود. اسفندیاری ادامه می دهد: استاد، معتقد بود توحید و عدل چکیده دین است. او برای عدل و عدالت خواهی راه و روش و برنامه داشت.

به گفته اسفندیاری دردمند اجتماعی از ویژگی های «حکیمی» بود و همین باعث شد تا او درد مظلومان را در سینه خود حفظ کند و فریادگر عدالت باشد و این نگاه ویژه «علامه» موجب شد تا او شمع محفل جوانان عدالت خواه شود.